28 مارس 2024- توزیع مجددی برای خطر بیماری های شریانی در دیابت نوع 1 و 2 وجود دارد. بر اساس مطالعات محققان دانشگاه گوتنبرگ، خطر حمله قلبی و سکته به طور قابل توجهی در افراد مبتلا به دیابت نوع 1 و 2 کاهش یافته است، در حالی که عوارض در تعداد بیشتری از عروق محیطی اهمیت نسبی بیشتری پیدا کرده اند.

به خوبی مشخص شده است که دیابت نوع 1 و 2 خطر حمله قلبی و سکته را افزایش می دهند. تحقیقات قبلی همچنین واضح ترین عوامل خطر متابولیکی قلبی را در این زمینه، مانند چاقی، اختلالات چربی و فشار خون بالا، شناسایی کرده اند.

اینکه چگونه دیابت و عوامل خطر متابولیکی قلبی بر عروق خونی خارج از اندام های مرکزی- مانند قلب و مغز- یعنی بر عروق محیطی تأثیر می گذارند تا این حد مورد بررسی قرار نگرفته بود. با این حال، این خطرات اکنون در دو مقاله ی منتشر شده درThe Lancet Regional Health-Europe مورد مطالعه قرار گرفته اند.

محققان دو دهه روند بیماری را برای تقریباً همه ی بیماری های شریان محیطی از نظر روندهای طولانی مدت، کنترل عوامل خطر قابل اصلاح، سطوح بهینه برای عوامل خطر قلبی متابولیکی و اهمیت نسبی عوامل خطر انتخابی، مورد مطالعه قرار دادند.

عوارض کمتر در طول زمان

این مطالعات شامل داده‌های مربوط به 34263 فرد مبتلا به دیابت نوع 1، و 655250 فرد مبتلا به دیابت نوع 2، از ثبت ملی دیابت سوئد بین سال‌های 2001 تا 2020 است. برای مقایسه، داده‌های ثبت شده از 2،676،227 فرد بدون دیابت از جمعیت عمومی، نیز بررسی شد.

بر اساس صدها تجزیه و تحلیل آماری، عوارض مختلفی در رگ های خونی خارج از اندام های مرکزی بررسی شدند: کلسیفیکاسیون شریان کاروتید و موارد مشابه، فتق شریان کاروتید، پارگی دیواره داخلی شریان کاروتید، کلسیفیکاسیون آئورت شکمی و عروق خونی محیطی در اندام تحتانی و بیماری عروق کوچک در پا.

به استثنای برخی موارد، این عوارض در دیابت نوع 1 و 2 به مرور زمان کاهش یافته است. با این حال، به طور نسبی، یک تغییر تدریجی در خطر بیماری های شریانی در اندام های مرکزی، مانند حمله قلبی و سکته، به سمت عوارض در عروق محیطی دیده می شود.

مزایای چک آپ های دقیق تر

نتایج پتانسیل بالایی را از نظر عوامل خطر قابل اصلاح در دیابت نوع 1 نشان داد. با بررسی دقیق تر قند خون و فشار خون طولانی مدت، خطر چندین عارضه شریانی محیطی را می توان 30 تا 50 درصد کاهش داد. این عوارض شامل کلسیفیکاسیون شریان کاروتید، کلسیفیکاسیون آئورت شکمی و عروق محیطی اندام های تحتانی و بیماری عروق کوچک در پا می باشند.

با این حال، بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 از کاهش مقادیر دستورالعمل فعلی برای عوامل خطرساز متابولیکی قلبی مانند BMI، سطح کلسترول و تری گلیسیرید یا بهبود عملکرد کلیه سود بسیار کمی بردند.

برای دیابت نوع 2، تجزیه و تحلیل ها نشان داد که "کلسترول بد" نقش عمده ای در کلسیفیکاسیون شریان کاروتید ایفا می کند و سطوح پایین تر تری گلیسیرید به طور قابل توجهی خطر بیماری شریان های محیطی را کاهش می دهد. با این حال، مقادیر بالاتر از مقدار توصیه شده ی دستورالعمل فعلی برای تری گلیسیرید، این خطر را افزایش نمی دهد.

قند خون طولانی مدت بسیار مهم است

در دیابت نوع 1 و نوع 2، قند خون طولانی مدت به نظر می رسد تا حد زیادی مهم ترین نشانگر برای بیماری شریان محیطی باشد، که به وضوح با بیماری شریان های مرکزی متفاوت است. در عین حال، به نظر می رسد افزایش طولانی مدت قند خون آئورت را استحکام می بخشد و به طور قابل توجهی خطر فتق و پارگی دیواره داخلی این شریان را کاهش می دهد. مطالعات تفاوت ها را در تاثیرات قند خون طولانی مدت بر روی همه رگ های خونی بدن برجسته کردند و نشان دادند که تفاوت های مهمی بین شریان های مرکزی و محیطی وجود دارد.

آیدین راوشانی محقق دپارتمان پزشکی مولکولی و بالینی در آکادمی Sahlgrenska دانشگاه گوتنبرگ و رزیدنت رشته قلب و عروق و داخلی در بیمارستان دانشگاه Sahlgrenska Östra و مسئول این مطالعات، توضیح داد: «بر اساس نتایج ما حفظ سطوح پایین‌تر عوامل خطر متابولیکی قلبی، به‌ویژه کنترل زودهنگام و شدید قند خون در طولانی‌مدت، پتانسیل کاهش خطر بیشتری را برای رویدادهای آینده نشان می‌دهد».

او افزود: ما همچنین متوجه شدیم که اهمیت نسبی این عوامل خطر برای شریان‌های مرکزی و محیطی متفاوت است که تفاوت‌هایی را در اثرات بیولوژیکی که عوامل خطر قلبی متابولیکی در قسمت‌های مختلف درخت شریانی اعمال می‌کنند، آشکار می‌کند. قند خون طولانی‌مدت نقش بسیار مهم‌تری در توسعه بیماری شریانی محیطی دارد.

منبع:

https://medicalxpress.com/news/2024-03-shift-arterial-diseases-diabetes.html